VDH -
algemeen
-
11
Het zou dus in theorie nog zo kunnen zijn dat het gedrag van
de geobserveerde wolven anders is dan dat wat de voorou-
ders van onze honden lieten zien. We zullen dat nooit zeker
kunnen weten, want die voorouders zijn er niet meer!
Kritiek
Los van die veronderstellingen en discussie is er inmiddels
ook veel kritiek op het onderzoek van David Mech. Onder
andere van hemzelf nadat hij verder onderzoek had gedaan.
Het onderzoek op basis waarvan de term ‘alpha’ geïntrodu-
ceerd is, is uitgevoerd onder een roedel wolven die geen fa-
milieband met elkaar hadden. Bovendien was er een beperkt
gebied waarbinnen ze zich konden bewegen en was er spra-
ke van voedselschaarste. Onnatuurlijke omstandigheden die
een vertekend beeld gaven van wolven die veel met elkaar in
conflict waren om hogerop te komen. Mech onderzocht la-
ter wolvenroedels die familie van elkaar waren en de vrijheid
hadden om overal te gaan waar ze wilden. Er was voldoende
voedsel aanwezig. Hij zag heel ander wolvengedrag.
Familie
Wolvenroedels bestaan normaal gesproken uit een reu en
een teef die de ouders zijn van een aantal pups. Totdat de
pups jong volwassen zijn, rond de twee jaar, blijven ze bij
elkaar en vormen zo een roedel. Daarna verlaten ze de roe-
del om hun eigen familie te stichten. Binnen deze ‘gezin-
nen’ is weinig sprake van conflicten. Simpelweg omdat de
jongeren de ouders respecteren omdat ze ouder zijn. Als er
misverstanden zijn, worden die in de regel door duidelijke li-
chaamstaal uit de wereld geholpen. Gedrag is geritualiseerd,
om zo weinig mogelijk schade aan te richten bij de roedel-
leden. Het is immers familie en vanwege het doorgeven van
je genen is het onlogisch als je je familie schade toebrengt.
Er is dus zeker wel sprake van een hiërarchie, maar niet op
basis van conflict.
Sociale band
Wie waar staat in de hiërarchie, is geen vaststaand gegeven!
Twee dingen zijn belangrijk, namelijk de sociale band die er
bestaat tussen de roedelleden en een eigendom. Binnen de
wolven is geobserveerd dat de sociale band belangrijk is bij
het al dan ontwijken van conflictsituaties. Hoe nauwer die
band, hoe minder conflicten. Eigendom is in combinatie met
leerervaringen ook belangrijk. Denk hierbij aan eigendom-
men als voer, speeltjes maar ook eigenaren of een bepaal-
de plek. Sommige honden vinden voer belangrijk, anderen
hechten hier minder waarde aan en vinden hun speeltje het
belangrijkste wat er bestaat. Dit eigendom vinden ze even-
tueel de moeite waard om hiervoor een conflict aan te gaan
met iemand anders uit de roedel. Maar niet nadat ze een in-
schatting gemaakt hebben hoe groot de kans is dat ze het
van een ander winnen in een dergelijk conflict. Dit gebeurt
op basis van leerervaringen. Zo kan binnen een roedel van
drie honden een hond beslissen dat hij zijn speeltje met
agressie verdedigt als de ene hond erbij komt, maar als de
andere in de buurt is hij het laat gaan. Omdat hij geleerd
heeft dat het speeltje voor de ene wel belangrijk genoeg is
om het conflict over aan te gaan en dat voor de andere hond
niet het geval is.
Conflict en macht
Het grote probleem van het dominantiemodel is dat conflict
en machtstrijd de basis is. Veel gedragsproblemen zouden
volgens de dominantievisie ontstaan zijn doordat de hond
de roedelleider is of in elk geval probeert dat te worden.
Door als eigenaar ‘de baas’ te zijn, zouden die problemen
zich oplossen. Deze visie gaat volledig voorbij aan het feit
dat veel gedragsproblemen te maken hebben met bijvoor-
beeld angst en onzekerheid, een totaal andere motivatie dus
dan ‘de baas willen zijn’. Eigenaren die proberen de baas te
zijn, doen dit soms door duidelijke regels te stellen en con-
sequent te zijn. Anderen gaan verder en gebruiken fysieke
correcties om de baas te worden/zijn over de hond en zo on-
gewenst gedrag te (proberen te) voorkomen, zoals slipket-
tingen, elektrische stroombanden of een ruk aan de riem.
Deze eigenaren zoeken zelf het conflict in feite op. Met de
kennis van tegenwoordig is het logischer (en ook veiliger!)
om het conflict niet aan te gaan, maar te zoeken naar de
achterliggende oorzaak van het probleemgedrag. Vaak is dit
complexer dan te kijken naar wie de dominante is.
Leiding geven
Hedendaagse onderzoeken leren ons dus dat het zeer on-
waarschijnlijk is dat de hond de hele dag bezig is met rang-
orde en conflicten en dat er dus andere dingen belangrijk
zijn. We hoeven ons als eigenaar dus ook niet meer zo druk te
maken over dat we ‘de baas’ moeten zijn en we de strijd met
Conflicten om voer ontwijken
