- De Duitse Herdershond
8
Soms geeft de gewone observatie van dagelijkse gebeurtenissen ons een aanwijzing over wat er
omgaat in de gedachten van een hond. Heb je ooit opgemerkt dat, wanneer je een kamer inloopt,
of op een onbekende plek komt, je hond de omgeving lijkt te scannen en zich onzeker gedraagt?
Je hond kijkt naar je
Honden bestuderen menselijke reacties om onzekere situaties te begrijpen
Denk eens terug aan die situatie en probeer je te herinneren wat
je hond daarna deed? Waarschijnlijk weet je nog dat je hond
doorgaans in zulk soort situaties z’n kop draaide om naar jou te
kijken.
Jonge kinderen
Een team van psychologen van de Medische Faculteit van de
Universiteit van Milaan, onder leiding van dr. Sarah Marshall-
Pescini, heeft gekeken naar dit gedrag van honden en merkte op
dat dit gedrag erg lijkt op het door psychologen geobserveerde
gedrag bij jonge kinderen. De hiervoor gebruikte term is ‘
sociaal
refereren
’ en houdt het volgende in: het proberen de percepties
en interpretaties van een ander persoon in een situatie te ge-
bruiken om de situatie beter te begrijpen en de toekomstige ge-
dragingen van het kind hierdoor te laten leiden. Dit is algemeen
genomen erg bruikbaar gedrag, omdat het mensen in staat stelt
om kostbare fouten te voorkomen die ze zouden kunnen maken
wanneer zij een misstap begaan in een proces van ‘trial en error’
(ook wel gissen en missen, of vallen en opstaan).
Heen en weer
Sociale referentie
bestaat uit twee componenten. Ten eerste kijkt
het kind direct naar de verzorger of de persoon die de leiding
heeft, en kijkt dan terug naar het onderwerp of de situatie waar
het onzeker over is. Het plaatsvervangende omkijken en terugkij-
ken tussen gezicht en situatie is het eigenlijke communicatiesig-
naal en lijkt bedoeld om de aandacht van de verzorger te krijgen
en deze de aandacht op het object van zorg te laten richten. Dit
is heel anders dan simpelweg geruststelling te zoeken waar het
heen en terugkijken geen onderdeel van uitmaakt. De tweede
component van dit proces houdt het aflezen van de gedragin-
gen en de emotionele reactie van de verzorger in en het gebruik
ervan om het gedrag van het kind te leiden. Als een hond op een
zelfde manier reageert zou het betekenen dat als je dier onzeker
is over iets dat hij heeft ondervonden, hij heen en weer zal kijken
tussen jouw gezicht en de situatie die hem bezig houdt om jouw
aandacht ervoor te krijgen, om vervolgens je positieve of nega-
tieve reactie te lezen en deze informatie te gebruiken om hem te
helpen te beslissen hoe te reageren.
Ventilator
Om te zien of honden op dezelfde wijze reageren als jonge kin-
deren moesten de onderzoekers een situatie creëren die een
milde vorm van stress teweeg zou brengen bij een hond, net
genoeg om wat zorgen en onzekerheid te veroorzaken, maar
niet genoeg om echte angst op te roepen. De oplossing hiervoor
bleek simpel. Ze bevestigden stroken plastic aan een draaiende
ventilator. Als de ventilator aanstond flapperden de stroken in de
luchtstroom, en het geluid van de motor en de flapperende stro-
ken produceerden een extra ongebruikelijke stimulans die een
hond zou kunnen zien als een potentieel iets om zich ongemak-
kelijk bij te voelen.
Respons
Het eerste wat vastgesteld moest worden is of, net als het geval
was bij kinderen, dit sociaal refereren alleen ontstaat in geval van
onzekerheid. Daarom werden de honden, los van de lijn, een ka-
