- De Duitse Herdershond
2
Vorige maand heb ik verteld over een paar verschillende soorten gedragingen van de hond.
Welke soorten gedrag kent een hond nu? Vele! We maken gebruik van de indeling in
gedragssystemen (de overkoepelende term voor gedragingen die qua functie bij elkaar horen).
Hieronder vind je enkele gedragssystemen waarover veel wordt gesproken.
Gedragssystemen en gedragselementen
Het lezen van je hond
Gedragssystemen zijn opgebouwd uit verschillende, afzonderlijke
handelingen, de gedragselementen. Je zult zien dat enkele gedragsele-
menten in verschillende gedragssystemen voorkomen, maar met een
verschillende functie.
Sociaalvriendelijk gedrag
De hond is, net als zijn voorouder de wolf, een sociaal dier. Leven in een
groep brengt sociaal gedrag met zich mee. Onder het gedragssysteem
sociaalvriendelijk gedrag vallen alle gedragingen die tot doel hebben
de onderlinge band te behouden en versterken. Het gaat om gedrags-
elementen als contact zoeken, bij/tegen elkaar liggen, elkaar begroe-
ten, ontspannen kwispelen, enz.
Agressief gedrag / dreiggedrag
Voor honden is het vertonen van agressief gedrag een normaal ge-
geven in bepaalde situaties: het wordt ingezet om een bepaald doel
te bereiken (b.v. je bot behouden of iemand op een afstand houden).
Agressie is herkenbaar aan: fixeren, tonen van de boventanden, soms
in combinatie met een open bek, bijten, blaffen, grommen, verstarren.
Agressief gedrag gaat vaak gepaard met borstelen (het opzetten van
de haren, dit is op zichzelf geen agressief gedrag maar een autonome
respons).
Angstgedrag
Angst ontstaat bij gevaar of bij dreiging hiervan. Omdat angst van le-
vensbelang is voor de overleving van het individu, is dit een betrekkelijk
sterke emotie bij honden. Een goede socialisatie kan overmatige angst
afremmen. Angst kent overigens, net als vele andere gedragingen,
een sterke erfelijke component. Angstgedragingen zijn onder andere:
vluchten, wijken, trillen, naar achteren trekken van de mondhoeken,
legen van de blaas/anaalklieren/darmen, enz. In angstsituaties kan de
hond een hoge, wat binnensmondse blaf laten horen (dit is een auto-
nome respons; door de stress wordt de stembandspleet aangetrokken).
Als een angstige hond gromt, dan is dit een relatief hoge grom.
Spelgedrag
Spelgedrag is herkenbaar aan o.a. spelboog, zijwaarts gedragen oren,
open bek zonder dat je boventanden ziet (spelbijten), een neutrale ont-
spannen kwispel, fluctuerend blaffen en grommen (spelblaf en spelg-
rom), knauwen en verder alle elementen van sociaal vriendelijk gedrag.
Prooivangstgedrag
Dit systeem bevat alle gedragingen die te maken hebben met voedsel-
verwerving; van het geurspoor volgen, beloeren, besluipen, opjagen,
bijten, schudden tot en met het doden en opeten van de prooi.
Voortplantingsgedrag
Voortplantingsgedrag omvat alle gedragingen die te maken hebben
met voortplanting, zoals seksueel gedrag (op zoek gaan naar loopse
teef, besnuffelen, bestijgen, de dekking, enz.) en het verzorgen van de
jongen (likken, voeden, warm houden, enz.).
Zelfverzorgingsgedrag
Hieronder vallen de gedragingen die te maken hebben met de verzor-
ging van het lichaam, de vacht en de lichaamsopeningen. Denk hierbij
aan likken, krabben, uitschudden, enz.
Slaap- en rustgedrag
Dit gedragssysteem bevat elementen als slapen of rusten, gapen, uit-
rekken, een verlaagde reactiviteit en rondjes draaien voorafgaand aan
het liggen.
Een combinatie: conflictgedrag
In situaties van stress kunnen honden
conflictgedrag
vertonen. Stress
treedt op in situaties die onbeïnvloedbaar en/of onvoorspelbaar zijn.
In situaties van acute stress worden twee of meer gedragssystemen
tegelijkertijd geactiveerd. Zij zijn met elkaar in conflict; ze strijden om
voorrang, maar houden elkaar tegelijkertijd min of meer in evenwicht.
Tongelen
