algemeen
VDH
9
8
algemeen
VDH
HISTORISCH PERSPECTIEF
In de rasstandaard van de Duitse Herdershond, opgesteld in
het stichtingsjaar 1899 bij de eerste ledenvergadering van
de Verein für Deutsche Schäferhunde staat vermeld onder
‘1. Algemene verschijning: iets meer dan middelgroot, tamelijk
lang gestrekt, krachtig en goed bespierd. <-> In grootte wijken de
honden uit de verschillende landsdelen weliswaar wat van elkaar
af, doch bedraagt gemiddeld de schofthoogte bij reuen 55 - 60 cm,
voor teven 50 - 55 cm’.
In een begeleidend commentaar staat vermeld:
“De gegeven getallen beantwoorden aan voor gebruikshonden
benodigde maten. Wezenlijk grotere honden dragen, voor zover de
individuele delen van hun bouw in de juiste verhouding met elkaar
staan, te veel aan eigen lichaamslast, om onder alle omstandigheden,
ook bij grote hitte, een te langdurende arbeidsprestatie te kunnen blijven
volvoeren. Een schofthoogte van 63, hoogstens 65 cm mag daarbij als
uiterste grens te kenmerken zijn.”
Omdat de honden die werkzaam waren bij de kudde en binnen
de grootte-grenzen lagen zoals boven aangegeven, toch tekort
bleken te komen aan robuustheid en kracht om het werk met de
schapen, met name het optreden tegen afdwalers, beter te kunnen
volbrengen, werd de norm voor de hoogte al vrij spoedig daarna
bijgesteld naar de normen zoals we die heden ten dage nog in de
rasstandaard vermeld zien.
Het fokken van herdershonden geschiedde op vooral lokaal niveau
en de norm voor fokkeuze bestond uit de gebruiksgeschiktheid.
Grofweg ingedeeld is de fokkerij van de begindagen in te delen
in twee stromingen van gebruikshonden. Ten eerste de honden
uit Thüringen in het midden van Duitsland: hier was vooral sprake
van iets kleinere honden terwijl de andere populatie uit het zuiden
stamde: het Württemberger-slag met de grotere en krachtiger
geknookte honden.
De belangrijkste vertegenwoordigers van deze slagen zijn grofweg
terug te brengen tot een vijftal fokparen: ze stammen uit kennel
von Wachsmuth in Hanau (gebaseerd op Roland en Courage
van het Thüringer-type), kennel von Sparwasser uit Frankfurt
(meerdere HGH-honden uit de beide typen en tenslotte de kennel
vonder Krone (uit het Thüringer-fokpaarMax en Sali vonder Krone).
Omdat geleidelijk aan onder de bezielende leiding van v.
Stephanitz de fokstrategie meer vorm ging krijgen, resulteerde
dit in een vorming van een vereniging (SV), een rasstandaard
en het gaan bijhouden van een fokboek. Ook evenementen
ontstonden en daarbij vormde de standaard een blauwdruk voor
de beoordeling.
Zo ontstonden vanuit stamvader Horand von Grafrath (zelf 61
cm!) twee belangrijke lijnen: de ene via Horand’s zoon Hektor vom
Schwaben via Pilot naar Donar von Overstolzen; de andere naar Alex
vom Westfalenheim en diens zoon Erich von Grafenwerth. Meerdere
zijlijnen droegen eveneens bij aan de explosieve uitgroei van de
populatie.
In het eerste decennium na de vorming van de SV begonnen reeds
de eerste tekenen zichtbaar te worden van het opduiken van
overgrote exemplaren.
Von Stephanitz, met een alziend oog voor zijn ras, plaatste daarover
menigmaal kritische noten:
Over het gedweep met grootte:
“ … ik heb het standpunt ingenomen
dat de gebruikshond, vanwienbewegelijkheid enuithoudingsvermogen
wordt geëischt, aan zekere grenzen vangrootte engewicht is gebonden
.”
Over de bekende reu Horst von Boll bij een show in januari 1910:
“
Horst heeft bij een ouderdom van negen maanden een rughoogte van
ongeveer 67 cm, bovendien zeer zwaar van beenderstelsel, is daarom,
ondankszijnmooiekop,tegrofenmassaal,momenteelnogzeerslapvan
spieren wat de te dragen last in aanmerking genomen geen wonder is
.”
Verder stelt hij:
“….Vooreenherdershondalsgebruikshondisde“gulden
middenweg” niet alleen de beste, maar ook de eenige. Daarbij komt het
er niet op aan, dat de reu haarfijn tusschen 65 en 60 cm rughoogte heeft
en de teef tussen 60 en 55 cm en bovendien nog zooveel mogelijk de
onderste grenzen naderen …. maar wel, dat de hond naar gelang van
zijn grootte een in alle richtingen en verhoudingen in overeenstemming
zijnden, dus evenredigen en kernachtige gebruiksbouw heeft, zoals ik
den lezers zoo dikwijls voor oogen heb gehouden
.”
Vanaf 1922 werden de fokgeschiktheidskeuringen ingesteld
door de SV. Deze bestaan in dezelfde grondvorm nu nog
steeds. Een systeem wat dus al bijna een eeuw als uiterst
nuttig hulpmiddel bij de fokkerij wordt gebruikt. De FGK is
Het terugdringen van de grootte
Vanaf het ontstaan van het ras is er verschil van mening geweest over de grootte van de Duitse Herdershond. Een nimmer
aflatende discussie over imposant en aantrekkelijk uiterlijk enerzijds en gebruiksgeschiktheid anderzijds. Een discussie die
nog steeds zeer actueel is en immer weer de gemoederen heftig in beweging brengt. Er is driftig gezocht naar een afdoende
strategie om het dilemma van het steeds weer terugkerende bevoordelen van de zeer grote honden nu eens te doorbreken.
werken bij de schaapskudde wordt eigenlijk alleen nog maar be-
oefend in sommige streken van Duitsland maar men poogt wel
om de oorspronkelijke genetische aanleg te behouden door met
de geschikte honden examens in schapen hoeden af te leggen.
Jaarlijks is er ook een zogenaamde HGH-Siegerprüfung en ooit
hoopt Ingrid met Nederlandse honden daar ook deel te nemen of
dit te stimuleren onder anderen. Een prachtig ideaal wat recht doet
aan de oorspronkelijke eigenschappen van het ras. Deze behou-
den is een idealisme wat we bij onze oosterburen nog aantreffen
maar waar hier in Nederland nog weinig kennis over aanwezig is.
Natuurlijk is er in Nederland de beperking dat er weinig kuddes
schapen rondlopen maar toch ligt er wel degelijk een toekomst:
schapen worden bijvoorbeeld steeds meer ingezet voor begrazing
van bermen en open landschappen. Zonder honden moet daarbij
steeds schrikdraad weggezet worden om de kudde op de juiste lo-
catie te laten verblijven.
In de buurt van Groede loopt er een kuddemet Mergellandschapen
en Vlaamse kuddeschapen alsmede kruisingen tussen deze twee,
die een taak hebben ten behoeve van Zeeuws Landschap. Deze
schapen zijn uitstekend geschikt om gehoed te worden in de zo-
genaamde Traditional Style zoals het ook in Duitsland gebeurt.
Eigenaren van deze kudde zijn Hanke Karreman en Edwin la Gasse,
die met name met medewerking van de Hollandse Herdershonden
Club, eigenaren met herdershonden in staat stellen om een ge-
schiktheidstest af te leggen en een verdere opleiding te doen.
Ingrid Schautteet-Faas heeft hierover zelf al uitvoerig en deskun-
dig in ons maandblad geschreven: het artikel stond in het de-
cember-nummer van 2014. Zeer lezenswaardig en informatief!
In 2015 werd in Groede een eerste trial georganiseerd met drie
categorieën en Ingrid spreekt de wens uit dat deze taak ook
hier in den lande nog eens beoefend gaat worden door Duitse
Herdershonden. Een mooi streven dat onze volle steun kan ver-
wachten. We gaan de ontwikkelingen met betrekking tot deze
prachtige sport met belangstelling volgen!
Zo blijkt dat de Duitse Herdershond echt het meest veelzij-
dige ras ter wereld genoemd kan worden: als men de moei-
te neemt om er uit te gaan halen wat genetisch verankerd is
in het ras, zal men zien dat deze stelling bewaarheid wordt.
Last-but-not-least kan gememoreerd worden dat het ras na-
tuurlijk ook bij uitstek geschikt is als huishond. Zijn sociaal aan-
passingsvermogen is één van de sterkste punten van het ras.
Wie zich niet wil wagen aan één van de geweldige soorten
sportbeoefening kan altijd meedoen aan gezamenlijke wan-
deldagen. Met een groep Duitse Herdershonden wordt gewan-
deld in een gezellige sfeer en hond en baas vinden het prach-
tig! De VDH probeert ook deze activiteit te gaan stimuleren.
Het woord veelzijdigheid is natuurlijk verbonden aan de Duitse
Herdershond maar ook zeer nadrukkelijk van toepassing op de
Zeeuwse dame met wie we hebben kunnen spreken over al deze
mogelijkheden: Ingrid Schautteet-Faas. Het valt te hopen dat ze
ook in de toekomst haar enthousiasme mag blijven overbrengen
op andere liefhebbers van de Duitse Herdershond.
Von Stephanitz zei het al: “Schäferhundezucht ist Gebrauchs-
hundezucht!” Een uitspraak die nog steeds van kracht is!
Peter Nefs
