![]()
Een hond kan, behalve een beetje
via de voetkussens, niet transpireren.
Warmte raken ze kwijt door te hijgen.
Zodra de omgeving van een hond dus
erg warmwordt, zal het lastiger worden
voor het lichaam om de warmte goed
kwijt te kunnen en daarom zijn honden
veel gevoeliger voor oververhitting dan
mensen.
AUTO
Hoe snel het warm wordt in een auto
die in de zon (of schaduw!) staat, mag
absoluut niet onderschat worden. Als
het buiten 20 °C is dan kan het in de
auto toch al snel boven de 40 °C wor-
den!! Het achterblijven in een warme
auto is een klassiek voorbeeld van een
situatie waarin een hond het risico
loopt om oververhit te raken maar na-
tuurlijk is het verblijf in alle warme en
slecht geventileerde ruimtes met een
hoge luchtvochtigheid voor een hond
gevaarlijk. Tevens kan arbeid op een
warme dag, zonder mogelijkheid om in
de schaduw te zijn en voldoende water
te drinken, leiden tot oververhitting.
Daarnaast wordt oververhitting wel
eens gezien na een epileptische aanval
en kunnen honden er gevoeliger voor
zijn bij gebruik van bepaalde medicij-
nen.
VERSCHIJNSELEN
De hond zal beginnen met veel hijgen
en kwijlen. Het dier zal slomer worden.
Uiteraard zal de lichaamstemperatuur
stijgen. Die van een hond hoort tus-
sen de 38 °C en 39 °C te liggen. Zodra
deze boven de 40 °C komt is er sprake
van oververhitting (tenzij het dier lijdt
aan koorts door een andere oorzaak).
De tong en slijmvliezen beginnen roder
te worden van kleur. Doordat de hond
HET KAN HEEL SNEL GAAN!
Ieder jaar weer kunnen we de berichten
in de krant lezen over honden die
worden achtergelaten in auto’s op
warme dagen en dat er moet worden
ingegrepen voor het te laat is (als dat
al niet het geval is…). Oververhitting is
een gevaarlijke situatie voor een hond.
Daarom gaat het laatste artikel uit
deze EHBO reeks over de gevaren van
oververhitting en wat je kunt doen bij
een hond met oververhitting.
Oververhitting
12
VDH
algemeen
via het hijgen vocht verliest, zal hij gaan uitdrogen. De hond kan snurkende
geluiden gaan maken bij de ademhaling. Dit komt doordat er oedeem (vocht-
ophoping) ontstaat in het keelgebied. In een later stadium kan er zelfs hart- le-
ver- en nierfalen ontstaan. De hond kan in coma raken en het bloed kan niet
meer stollen waardoor er overal in het lichaam bloedingen kunnen ontstaan.
Stollingsfactoren zijn namelijk eiwitten en deze gaan kapot (denaturatie) als de
temperatuur boven de 42 °C komt. Oververhitting kan uiteindelijk leiden tot de
dood en daarvoor hoeft een hond zich helemaal niet zo lang in een afgesloten
warme ruimte te bevinden. Met andere woorden: het kan erg snel gaan! Mocht
de hond het overleven dan kan er nog altijd sprake zijn van blijvende schade aan
bijvoorbeeld de nieren of de hersenen.
WAT TE DOEN
Als je een hond treft die oververhit is dan is het allerbelangrijkste om het dier
zo snel mogelijk te koelen. Breng het dier zo mogelijk in de schaduw en koel
het door te
wikkelen in doeken gedrenkt in koel water.
Gooi er niet zomaar een
emmer ijskoud water over. Koelen met ijskoud water is sterk af te raden omdat
dit, allereerst niet plezierig is voor het dier en omdat het, hoe oververhit ook
daardoor gaat rillen. Rillen vraagt om zuurstof voor de spieren en dit kan het
dier nog verder in de problemen brengen. Als het dier bij bewustzijn is laat hem
dan
water drinken maar kleine beetjes tegelijk
. Niet iedereen zal dit voorhanden
hebben maar het koelen van de voetkussens met alcohol is ook zinvol in het koe-
lingsproces (uiteraard wordt hier geen alcoholhoudende drank bedoeld maar de
alcohol die in de medische wereld wordt gebruikt om onder andere te ontsmet-
ten). Een alternatief is de voetkussens koelen met water.
ICEPACKS
Wat ook zinvol kan zijn is icepacks/koelelementen in de liezen en langs de hals
(vena jugularis) leggen. De lichaamstemperatuur op moment van oververhit-
ting is zinvolle informatie voor de dierenarts dus als het lukt
meet dan met een
thermometer de lichaamstemperatuur
en blijf deze tijdens het koelen monitoren.
Stop met koelen als de lichaamstemperatuur op 39,5
°C komt, laat je niet in de verleiding brengen om door
te gaan met koelen dat kan namelijk averechts werken
omdat de hond dan makkelijk een ondertemperatuur
kan krijgen.
Zodra de hond is gekoeld is het van belang deze zo
snel mogelijk naar een dierenarts
te vervoeren. Het liefst
in een auto met airconditioning. De dierenarts kan
dan beslissen of er verdere therapie nodig is en wat de
prognose zal zijn (hier is de lichaamstemperatuur van
het dier op moment van oververhitting van uiterst be-
lang. Het kan zijn dat de hond aan de zuurstof moet,
een infuus moet krijgen, medicatie of zelfs plasma.
DIRECT INGRIJPEN?
Wat nu als je een hond (of zelfs een baby, wat ook ge-
beurt) aantreft in een warme auto? Het beste is om de
eigenaar op te sporen. Lukt dit niet dan moet je de po-
litie bellen. Maar wat nu als het gaat om een situatie
waarbij je ziet dat het dier in nood is en dat er direct
ingegrepen dient te worden? Mag je dan zelf een rui�-
tje inslaan? Ja dat mag. In Nederland kennen we het
begrip overmacht (Art. 41, lid 1 Sr: Niet strafbaar is hij
die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke
verdediging van eigen of een anders lijf, eerbaarheid
of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aan-
randing). De politie geeft wel als tip om niet direct
een ruitje in te tikken maar eerst te kijken naar de ge-
moedstoestand van de hond en telefonisch met de
politie te overleggen.
VOORKOMEN
Wees dus voorzichtig op warme dagen met een hoge
luchtvochtigheid en bied je hond veel water aan om te
drinken en laat hem/haar voldoende rusten in de scha-
duw. Hou hier in de training ook rekening mee. Plan
momenten van inspanning voor de hond op koelere
momenten van de dag dus vroeg in de ochtend of ’s
avonds. Erg speelse honden moeten misschien wat te-
gen zichzelf beschermd worden door ze op tijd af te
remmen. Met een hond fietsen is op zulke dagen ook
af te raden. Niet alleen vanwege oververhitting maar
ook omdat de voetkussens snel kapot kunnen gaan
op heet asfalt. En nogmaals, onderschat niet hoe snel
de temperatuur in een auto op kan lopen, ‘eventjes’
boodschappen doen terwijl de hond nog in de auto
zit is echt af te raden. De auto in de schaduw zetten is
ook geen oplossing. Honden die lijden aan obesitas en
hart- en/of longkwalen zijn extra gevoelig net als ou-
dere of jonge honden.
Er zijn genoeg mogelijkheden te bedenken om het
rondom huis zo comfortabel mogelijk te maken voor je
hond met lekker veel schaduw, voldoende vers water
om te drinken of om er lekker in te badderen natuurlijk.
Karina Beuving (dierenarts)
Plan momenten van inspanning
voor de hond op koelere
momenten van de dag
Een ‘cooler’ voor de hond
