![]()
VDH -
algemeen
-
11
in het onderzoek gebruiken om te kijken of er sprake is van een
fractuur. Het is echter niet de bedoeling dit zelf op te wekken door
het lichaamsdeel te bewegen!
Verschillen
Er zijn verschillende soorten fracturen. Onderscheid wordt gemaakt
op basis van de plaats van de fractuur, hoe de breuk loopt, hoeveel
breuken er zijn en of het gewricht erbij betrokken is. Een speciale frac-
tuur die u als eigenaar direct kunt herkennen is de open fractuur. Hier-
bij steekt het botdeel door de huid heen naar buiten en kan het ook
schade hebben toegebracht aan bijvoorbeeld spieren en zelfs orga-
nen. Deze fractuur is gecompliceerder en dient ook anders benaderd
te worden dan een gesloten fractuur.
Fracturen bij jonge dieren verdienen extra aandacht. Bij honden zit
ongeveer de eerste 12 maanden van hun leven nog een groeischijf
in de botten. Vanuit hier vindt de lengtegroei van de botten plaats.
Indien de groeischijf bij de fractuur betrokken is kan dit leiden tot
groeistoornissen. De behandeling van een dergelijke breuk dient bij
voorkeur binnen de 48 uur plaats te vinden.
Hoe te handelen?
Wat heel belangrijk is bij het vermoeden van een fractuur is dat het
betrokken lichaamsdeel zo min mogelijk wordt bewogen. Ga dus niet
zelf onderzoeken of een bot gebroken is door te kijken of er speling
is of crepitatie (een krakend geluid) te horen is. De botdelen kunnen
verder van elkaar verplaatst wordenwat minder gunstig is voor de ge-
nezing. Door de scherpe botuiteinden kunnen ingewanden en/weke
delen beschadigd raken en je kunt zelfs een open botbreuk veroor-
zaken. Moet de hond (bijvoorbeeld na een aanrijding op een drukke
weg) omveiligheidsredenen of voor dierenartsbezoek verplaatst wor-
den doe dit dan zo voorzichtig mogelijk. Het liefst op een plank of
deken. Zorg er bij een gebroken poot voor dat deze poot boven ligt.
Muilkorf
Omdat een fractuur zeer pijnlijk is, is het verstandig om ook aan je
eigen veiligheid te denken. Herinner je je nog de muilkorf die is het
eerste artikel is besproken als must voor in je EHBO-kit? Dit is een
goed moment om deze te gebruiken. Een hond die in een stressvolle
situatie verkeert en veel pijn heeft, kan heel anders reageren dan je
gewend bent.
Stabiliseren
Is er sprake van een open fractuur? Dek deze dan af met een steriel
gaasje. Dit om verdere besmetting van de breuk te voorkomen. Pro-
beer de wond niet te ontsmetten en raak de wond en botdelen niet
aan.
De fractuur kan verder gestabiliseerd worden door het aanbrengen
van een tijdelijke spalk. Let op, hou de eerste twee genoemde advie-
zen goed in de gaten. Dus breng de spalk aan door het lichaamsdeel
zo min mogelijk te bewegen en let op uw eigen veiligheid. Het doel
van een tijdelijke spalk of noodspalk is de breuk te stabiliseren voor de
reis naar een dierenarts. Voor zo’n provisorische noodspalk zijn altijd
materialen te vinden. Let op dat je een stevig, recht materiaal gebruikt
voor een spalk (stok, lat, plastic goot, stevig karton eventueel dubbel-
gevouwen enz.) en iets om de spalk om de poot vast te maken (repen
laken, watten, rekverband enz.) Mocht dit niet lukken, probeer dan
een kussen om de poot te leggen. Alles wat voorkomt dat er bewe-
ging tussen de botdelen kan plaatsvinden is toegestaan.
Voor de dierenarts is het belangrijk om te weten wanneer de hond
de breuk precies heeft opgelopen. Vertel tot in detail wat er is ge-
beurd, zodat de arts een goede inschatting kan maken hoe de breuk
is ontstaan. Heeft de hond bloed verloren, probeer dan een schattig
te maken van de hoeveelheid. Meld het altijd indien de hond buiten
bewustzijn is geweest.
Diagnose
De dierenarts kan aan de hand van de gegeven informatie en de re-
sultaten van het onderzoek een vermoeden krijgen van een fractuur.
Dit vermoeden kan bevestigd worden door een röntgenfoto. Ook kan
een echo, CT of MRI gedaanworden omde schade in beeld te brengen.
Hoe de behandeling zal zijn hangt natuurlijk helemaal af van de aard
van de fractuur, de locatie, betrokken lichaamsdelen (denk hierbij bij-
voorbeeld aan gewrichten) en de prognose. In de behandeling draait
het vooral om het weer in de juiste positie krijgen van de botdelen en
het in de juiste positie houden van de botdelen. Hier kan een gips-
spalkverband voor worden gebruikt maar mogelijk is een operatie
noodzakelijk. Er zal altijd gestreefd worden naar een zo goedmogelijk
functioneel herstel, zodat de hond ook na de behandeling een prettig
leven kan leiden.
Het is heel belangrijk dat je de aangegeven rustperiode nauwkeurig
in acht neemt. Ook al zijn de botdelen goed gefixeerd met behulp
van een gipsverband en/of operatie, bij veel belasting kunnen ze zich
alsnog van elkaar gaan verplaatsen. Dit komt de genezing zeker niet
ten goede. Een langzamere en minder geslaagde genezing zijn het
resultaat. Het kan zelfs gebeuren dat de botgenezing volledig tot
stilstand komt (in vaktermen een ‘non-union’ genoemd). In dat geval
wordt genezing in veel gevallen onmogelijk.
Verstuikingen en botbreuken zijn helaas geen zeldzaamheid. Het eer-
ste handelen van de eigenaar kan van grote invloed zijn op het ver-
loop van de genezing. Voorkomen is ook hier veel beter dan genezen.
Daarom nog een tip voor de wintermaanden: laat je hond niet op het
ijs. Een verstuiking ligt daar altijd op de loer.
Daphne Hansen
Karina Beuving (dierenarts)
