- De Duitse Herdershond
2
Ommet honden te kunnen werken, omhonden te kunnen opvoeden/trainen en om ’t gedrag
van honden te kunnen beïnvloeden is het noodzakelijk te weten hoe een hond leert.
Wanneer je weet hoe honden leren kun je processen beïnvloeden en sturen.
Is je hond voldoende gemotiveerd?
Belangrijk bij het leren van honden
Vaak hoor je dat een hond moet gehoorzamen omdat jij z’n baas
bent. Dit is onzin, een hond luistert niet ‘zomaar’ naar z’n baas.
Een hond is eigenlijk heel egoïstisch ingesteld, hij doet alleen
maar iets als hij er zelf beter van wordt. Vergeet daarom de uit-
drukking ‘honden hebben een
will to please
’ ook maar snel! Dat
is een fabeltje. Honden willen het de baas helemaal niet naar de
zin maken, nee, ze leren bepaalde handelingen aan omdat ze
het zelf leuk vinden of omdat het ze wat lekkers (voer) of pret-
tigs (een aai of aandacht) oplevert. Of omdat er iets naars stopt.
Een hond leert door ervaring. Wanneer je weet wat je hond moti-
veert tot het uitvoeren van bepaald gedrag, dan heb je de sleutel
in handen om gewenst gedrag te stimuleren en ongewenst ge-
drag te voorkomen of tegen te gaan.
Wat is leren?
Onder leren verstaan we het proces dat een min of meer perma-
nente verandering in gedrag teweeg brengt. Deze verandering
is het resultaat van ervaringen, die de hond opdoet. Honden le-
ren altijd, ook wanneer wij hen niet bewust proberen iets aan te
leren. De hond moet zich immers continue aanpassen aan zijn
omgeving. Hij blijft op zoek naar het voor hem beste resultaat.
Elk hond kan leren, ongeacht zijn leeftijd. Er zijn rasgebonden
verschillen in het leerproces en de ouder wordende hond leert
minder snel. Ook individueel zijn er al dan niet erfelijk bepaalde
verschillen in het leerproces. In de opvoeding en training maken
we veel gebruik van de principes van associatieleren, de klassie-
ke en operante conditionering. Conditioneren betekent simpel-
weg ‘aanleren’. Associatieleren is een vorm van leren waarin het
ontdekken van koppelingen (associaties) centraal staat.
Resultaat
De hond zal het gedrag herhalen als hij wordt beloond voor zijn
gedrag. Als hij gestraft wordt dan zal het gedrag in frequentie
afnemen. Je moet je wel realiseren dat de hond de gegeven be-
loning ook daadwerkelijk als beloning moet ervaren. Ditzelfde
geldt voor het geven van straf. Wij mensen kunnen het geven
van een aai als een beloning zien, maar er zijn honden die dit
als heel onprettig ervaren. Wanneer we een hond wegduwen
omdat hij opspringt, bedoelen we dat als straf. De hond ziet het
vaak als een uitnodiging om te gaan spelen. Om hier geen ver-
warring over te krijgen worden binnen de ethologie liever de wat
meer neutrale termen zoals ‘bekrachtiger’ en ‘correctie’ gebruikt,
waarmee vooral wordt verwezen naar het resultaat.
Bekrachtiging en correctie
Bekrachtigen betekent versterken, bevestigen. Een
bekrachtiging
heeft als resultaat dat het gedrag in frequentie toeneemt. Daar-
binnen kun je weer onderscheid maken tussen een
positieve be-
krachtiger
(het
toedienen
van een prikkel die de hond als prettig
ervaart, bijvoorbeeld het geven van een stukje worst) en een
ne-
gatieve bekrachtiger
(een onaangename prikkel
weghalen
, voor-
komen of onthouden, bijvoorbeeld een voor de hond angstige
situatie, zoals het rukken aan de lijn). Beiden hebben als resultaat
dat de frequentie van het gedrag op den duur toeneemt.
Het tegenovergestelde van bekrachtigen is corrigeren. Onder
een
correctie
verstaan we elke prikkel die, als hij direct volgt op
een bepaalde gedragshandeling, de kans op het uitvoeren van
het gedrag
vermindert
. Ook hier wordt onderscheid gemaakt tus-
sen een
positieve
(het
toedienen
van een onaangename prikkel
direct na de gedragshandeling) en een
negatieve
correctie (het
weghalen
of onthouden van een aangename prikkel).
Shaping en chaining
Bij het aanleren van veel oefeningen gaan we uit van Shaping en
Chaining. Shaping is een trainingstechniek binnen de operante
conditionering waarbij we de hond
stapsgewijs
een nieuwe ge-
